روستای لیقوان، یکی از روستاهای زیبای شمال غربی ایران در استان آذربایجان شرقی است. این روستا در ۲۰ کیلومتری شمال غربی شهر تبریز واقع شده و با وسعتی بالغ بر ۲۵۰۰ هکتار، در دامنههای کوههای سهند واقع شده است. روستای لیقوان به دلیل طبیعت بکر و زیبایش و همچنین محصولات کشاورزی و دامی ارزشمندی که تولید میکند، برای گردشگرانی که به دنبال آرامش و طبیعت زیبا هستند، جاذبهای جذاب است.
روستای لیقوان در گذر تاریخ
از دیدگاه تاریخی، روستای لیقوان از قدیمیترین شهرهای ایران بوده است و در دوران باستان با نام “گوگین” شناخته میشده است.
در سالهای مختلف، مردم روستای لیقوان برای دفاع از سرزمینهای خود در مقابل تجاوزهای امپراتوریهای مختلفی همچون رومیان، آرامنهها، عربها و ترکان با شجاعت و مقاومت زیادی مبارزه کردهاند.
مردم روستای لیقوان به دلیل زندگی ساده و پویا، مهماننوازی بینظیر و صنایع دستی ارزشمندی که تولید میکنند، شناخته شدهاند. در لیقوان میتوانید از پنیر لیقوان بسیار خوشمزه، سبد و سایر صنایع دستی مانند قالی، کیف و کفش چرمی با کیفیت بالا، بازدید کنید. در کل، لیقوان یکی از جاذبههای گردشگری طبیعی و فرهنگی بسیار ارزشمند در ایران است.
پنیر لیقوان چیست و چه پیشینه تاریخی دارد؟
پنیر لیقوان اصل از شیر گوسفند تهیه میشود و مزیت این پنیر در مقایسه با پنیرهای دیگر، کمیابی و خاصیت فرآوری دستی آن است.
پنیر لیقوان در رنگ سفید و بافت سفت و لذیذ است. طعم این پنیر تلخی کمی دارد و برای تهیه غذاهای مختلف مناسب است.
تولید پنیر لیقوان به این صورت است که شیر تازه را در قرنیههای بزرگی ریخته و با افزودن سرکه و یا لیموترش، پروتئین شیر جدا میشود.
پس از جدا شدن پنیر، آب آن صاف شده و به شکل کوچکتر شکل داده میشود و با نمک تنظیم میشود. سپس پنیر در محیط خنک قرار میگیرد تا کاملاً خشک شود و آماده استفاده باشد.
پنیر لیقوان به دلیل تولید محدود در روستای لیقوان و نوعی محصول سنتی، در بازار ایران به قیمت بالایی فروخته میشود و به عنوان یکی از محصولات تولیدی این منطقه شناخته میشود.
این پنیر علاوه بر استفاده در صنایع غذایی مختلف، به عنوان یک هدیه خاص و محلی نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
طبیعت پنیر لیقوان را بشناسید
طبیعت لیقوان به دلیل موقعیت آن که در کناره دامنه های سهند و چشمه های آب معدنی که از این کوه ها سرچشمه میگیرند بسیار محبوب است. این پنیر با داشتن طعم و عطر خاصی که از شیر گوسفندی بدست میآید، محبوبیت بسیاری در بین علاقهمندان به پنیرهای سنتی پیدا کرده است.
از دیگر ویژگیهای طبیعی پنیر لیقوان میتوان به محتویات پروتئین بالا، چربی معتدل و کلسیم غنی اشاره کرد. همچنین پنیر لیقوان حاوی باکتریهای مفید برای گوارش و سیستم ایمنی بدن است.
با توجه به این ویژگیها، مصرف پنیر لیقوان به عنوان یک ماده غذایی سالم و مغذی، بسیار پرطرفدار است.
زاغه پنیر لیقوان، غار پنیر لیقوان چیست و کجاست؟
زاغهها و تونل های سنگی لیقوان مجموعه ای از غارها و تونل های سنگی طبیعی هستند که در کوههای اطراف روستای لیقوان، واقع در جنوب غربی شهر تبریز، است. این تونل ها و زاغه ها در طول تاریخ توسط مردم بومی برای مقابله با تهدیدات مختلفی از جمله حملات دشمنان و حیوانات وحشی مورد استفاده قرار گرفتهاند.
این تونل ها و زاغه ها در قرون گذشته به عنوان مکان های امن برای نگهداری مردم و دام ها در زمان جنگ و اضطراب، و همچنین به عنوان مسیرهای ارتباطی بین روستاهای مختلف استفاده میشدند. طول این تونل ها و زاغه ها حدود ۱۰ کیلومتر است و عمیقی آنها به طور میانگین ۲۰ متر میباشد.
امروزه، زاغه ها و تونل های سنگی لیقوان به عنوان یک جاذبه گردشگری مهم در منطقه تبریز شناخته میشوند و گردشگرانی که این منطقه را بازدید میکنند، از این تونل ها و زاغه های سنگی برای برگزاری مراسم و رویدادهای مختلف استفاده میکنند.
انواع پنیر لیقوان از نظر تولید کدام است؟
پنیر لیقوان در دو نوع تازه و سنتی تولید میشود که در ادامه به توضیح هر کدام میپردازیم:
پنیر لیقوان تازه:
پنیر لیقوان تازه دارای طعم خوشمزهای است و در مقایسه با پنیر سنتی لیقوان، نسبتاً نرمتر است. این پنیر معمولاً برای تهیه غذاهایی مانند پیتزا، ساندویچ و برگر استفاده میشود. برای تهیه پنیر لیقوان تازه، شیر گاو با استفاده از مایع خاصی که از دوغ تهیه میشود، اسیدی میشود و سپس با گرم کردن به دمای بالا، پروتئینهای شیر ترش میشود و از ماده جامد این پنیر تهیه میشود.
پنیر لیقوان سنتی:
پنیر لیقوان سنتی کاملاً متفاوت از پنیر لیقوان تازه است و برای مصارف روزانه و سنتی استفاده میشود. این پنیر دارای طعم تلخ و تندی است که برای برخی افراد ممکن است خوشایند نباشد.برای تهیه این پنیر، شیر گوسفند، اسیدی میشود و سپس با استفاده از آب و نمک، پروتئینهای شیر ترش تهیه میشود. سپس پروتئینهای تهیه شده به داخل دیگی ریخته میشود و در این مرحله پنیر لیقوان سنتی تهیه میشود. پنیر لیقوان سنتی با توجه به زمان نگهداری میتواند از سفت تا نرم متفاوت باشد.
در هر دو نوع پنیر لیقوان، از محلول حاصل از شیر ترش و دوغ برای تهیه استفاده میشود. با این حال، فرآیند تهیه و نگهداری این دو نوع پنیر متفاوت است و باعث شکل گیری طعم و بافت متفاوتی در هر کدام میشود. همچنین، در برخی نواحی، از پنیر لیقوان دیگری نیز با عنوان “پنیر قدیمی” یا “پنیر سنگی” صحبت میشود که مشابه پنیر لیقوان سنتی است، با این تفاوت که برای تهیه آن از دوغ کمتری استفاده میشود و در طول تهیه و نگهداری، به دلیل شرایط محیطی خاص، به صورت کاملاً طبیعی کنترل شده است.
انواع پنیر لیقوان سنتی کدام است؟
۱٫ پنیر لیقوان اعلا (پنیر سوپر لیقوان)
پنیر لیقوان پنیری است که از شیر خالص گوسفند در مراتع و گیاهان وحشی کوه سهند لیقوان تهیه می شود، آب مصرفی برای تولید این پنیر از منابع غنی و معدنی لیقوان حداقل آهک، نمک و مواد مغذی است. .
در کمتر از یک ساعت شیر تازه بریده شده به واحدهای تولیدی ارسال میشود و فرآیند فرآوری و تولید پنیر «لیقوان» آغاز میشود.
این پنیر طعم ترد و لذیذی دارد. هنگام برش نمیشکند و سوراخ هایی به اندازه نخود دارد.
۲٫ پنیر لیقوان معمولی
پنیر گاوی لیقوان نوعی پنیر مخصوص لیقوان است که از شیر گاو در تبریز و سایر شهرهای آذربایجان تهیه میشود.
گاهی این نوع شیر را به لیقوان می برند تا از آب معدنی و آب و هوای دره لیقوان برای تبدیل آن به پنیر استفاده کنند. اگرچه کیفیت شیر خوب است، اما به دلیل ساعات زیاد بین مزرعه و کارگاه، مدت زیادی طول می کشد تا شیر به مرحله تولید و فرآیند تبدیل شیر به پنیر لیقوان برسد.
این تفاوت زمان و کیفیت شیر باعث کاهش کیفیت محصول نهایی شده و پنیر فرآوری شده را از پنیر سوپر لیقوان متمایز میکند.
۳٫ پنیر سُومی
این نوع پنیر که گاهی از شیر گاو و یا با اختلاط شیر گاو و گوسفند تهیه میشود دارای رنگ زرد، کیفیت پایین، نرمی و سختی نامتعادل، گلوله های بسیار ریز و اسفنجی است.
پنیر لیقوان سوغات چه شهری است؟
بسیاری از مردم سوال میکنند که پنیر لیقوان سوغات چه شهری است. باید در جواب عرض کنم که پنیر لیقوان سوغات شهر تبریز در استان آذربایجان شرقی میباشد.
این پنیر به عنوان یکی از سوغات معروف این شهر شناخته شده است و در فروشگاهها و بازارچههای تبریز به صورت عمده و خرده به فروش میرسد.
همچنین، میتوانید این پنیر را از طریق فروشگاههای آنلاین یا مغازههایی که در فروش انواع سوغاتیها و محصولات محلی فعالیت میکنند، تهیه کنید
خواص پنیر لیقوان چیست و چرا باید مصرف کرد؟
پنیر لیقوان دارای خواص زیادی است که میتوان به برخی از آنها اشاره کرد:
منبع عالی پروتئین: پنیر لیقوان حاوی مقدار بالایی پروتئین است که برای سلامتی عضلات، استخوانها و افزایش انرژی بدن بسیار مفید است.
منبع کلسیم: پنیر لیقوان سرشار از کلسیم است که برای سلامت استخوانها بسیار مهم است.
حاوی ویتامینهای گروه B: پنیر لیقوان حاوی ویتامینهای B1، B2 و B12 است که برای سلامت اعصاب و سیستم گوارشی بسیار مفید هستند.
کاهش خطر بیماریهای قلبی: مصرف پنیر لیقوان میتواند به کاهش خطر بیماریهای قلبی کمک کند به دلیل حاوی فسفر، پتاسیم و مس است.
کمک به کاهش وزن: پنیر لیقوان حاوی کمترین درصد چربی در بین پنیرهای دیگر است و مصرف آن میتواند به کاهش وزن کمک کند.
پیشگیری از بیماریهای سرطان: مصرف پنیر لیقوان میتواند به پیشگیری از برخی از بیماریهای سرطان کمک کند.
بنابراین، مصرف پنیر لیقوان به دلیل داشتن خواص مفید برای سلامت بدن، بسیار پیشنهاد میشود.
از مزایای مصرف پنیر لیقوان میتوان به وجود کلسیم و پروتئین غنی، کاهش خطر بیماریهای قلبی و عروقی، افزایش قدرت بدنی، پایین آوردن کلسترول خون، کاهش خطر ابتلا به سرطان، تقویت استخوان و دندانها و کمک به جذب و کاهش وزن اشاره کرد.
پنیر لیقوان به عنوان یکی از محصولات محلی شهرستان تبریز در ایران شناخته میشود. این پنیر با طعم و مزه خاص خود، یکی از محبوبترین پنیرهای محلی ایران است. علاوه بر طعم و مزه خوب، پنیر لیقوان خواص بسیاری برای سلامتی بدن دارد.
بنابراین، مصرف پنیر لیقوان به عنوان یک محصول پرفایده و با طعم و مزه فوقالعاده، به شدت توصیه میشود.